Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Witalisa Szlachcikowskiego w Wąbrzeźnie

---

Historia

Przed 1947 r.

Historia bibliotek w Wąbrzeźnie ma swoje korzenie w roku 1886, kiedy to 29 sierpnia powstało Towarzystwo Przemysłowe, które zrzeszało lokalnych kupców oraz rzemieślników. Związek ten dysponował swoją własną biblioteką, a na pierwszym stanowisku bibliotekarza zasiadł kupiec Marian Sass. Analogiczne inicjatywy miały miejsce w przypadku Towarzystwa Ludowego, powołanego do życia w 1904 roku, a także Towarzystwa Śpiewu Lutnia, które rozpoczęło działalność w 1909 roku.

W roku 1913 na scenie kulturalnej Wąbrzeźna zadebiutowało Towarzystwo Czytelni Ludowych, którego prezesem wybrano Aleksandra Ledwochowskiego, natomiast w roli skarbnika wystąpił ks. Wacław Wilkans, a bibliotekarzem został miejscowy księgarz Roman Wojtecki. Warto zaznaczyć, że TCL przejęło dwanaście bibliotek, które zostały utworzone w latach 1904–1905 przez towarzystwo w Poznaniu. Jak podano w grudniu 1913 roku, bibliotekarzem głównym była Halina Łęgowska, a bibliotekarzem miejskim Zofia Bryx.

W wielkim stopniu na rozwój miejscowej bazy książkowej wpłynął ks. Wacław Wilkans, który był fundatorem wielu woluminów, w tym trzech bibliotek wiejskich, m.in. w Płużnicy. W roku 1922 TCL dysponowało zbiorem, liczącym 1618 książek, z których korzystało 249 czytelników. Biblioteka znajdowała się w budynku szkoły żeńskiej, obecnie znanej jako Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jana Pawła II. Przełomowym momentem nastał w 1933 roku, kiedy to TCL wynajęło nowe Pomieszczenie przy ul. Wolności. Niestety, w czasie hitlerowskiej okupacji biblioteka oraz wiejskie biblioteki zostały rozproszone, a wiele książek zostało ukrytych przez bibliotekarzy, którzy wypożyczali je w zaufaniu innym. Największe zasługi w zakresie prowadzenia tajnej biblioteki miała Irena Ułanowska, córka Romana Wojteckiego.

W roku 2002 patronat nad biblioteką objął Witalis Szlachcikowski.

Księgozbiór Haliny Czypickiej i początek biblioteki publicznej

Po zakończeniu II wojny światowej podstawą zbiorów publicznej biblioteki stały się prywatne książki, które pochodziły ze zbiorów Ireny Szczepańskiej oraz jej córki Haliny Czypickiej. W wyniku tego, w 1947 roku powołano do życia Bibliotekę Miejską z siedzibą przy ul. Królowej Jadwigi.

Lata 1947–2018

W roku 1954 w powiecie wąbrzeskim funkcjonowało już 13 bibliotek oraz 61 punktów bibliotecznych. Na początku lat 60. XX wieku do biblioteki pozyskano nową siedzibę, która mieściła się przy ul. Wolności 15. W roku 1975 nastąpiło kolejne przemieszczenie, bibliotekę przeniesiono na pierwsze piętro ratusza miejskiego. Natomiast w 1993 roku biblioteka ponownie zmieniła lokalizację, osiedlając się w budynku przy ul. Wolności 38.

Po 2018 r.

Rok 2018 przyniósł kolejne zmiany, kiedy to biblioteka znów zmieniła lokalizację, przenosząc się do nowo wzniesionego gmachu przy ul. Matejki 11 B.

Struktura

W skład Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej im. Witalisa Szlachcikowskiego w Wąbrzeźnie wchodzi kilka kluczowych sekcji, które mają na celu zaspokajanie potrzeb lokalnej społeczności. Poniżej przedstawiamy poszczególne działy:

• dział instrukcyjno-metodyczny,
• dział gromadzenia, opracowania i informacji,
• dział udostępniania.

Dyrektorzy i kierownicy biblioteki

W historii Miejskiej i Powiatowej Biblioteki Publicznej im. Witalisa Szlachcikowskiego w Wąbrzeźnie pełniło wiele istotnych ról osób, które zarządzały tą instytucją. Przez lata na stanowisku dyrektora lub kierownika pojawiały się postaci, które przyczyniały się do rozwoju lokalnej kultury i edukacji.

• Stefania Paradowska, pełniła funkcję od 1947 do 1951 roku,
• Elżbieta Neumann, dyrektor w latach 1951-1952,
• Antoni Bogucki, kierował biblioteką od 1953 do 1968 roku,
• Jerzy Węcławski, był na stanowisku w latach 1968-1974,
• Joanna Kuświk, pełniła swoją rolę od 1974 do 1999 roku,
• obecnie, od 1999 roku, kierownikiem biblioteki jest Aleksandra Kurek.

Zbiory

Biblioteka publiczna im. Witalisa Szlachcikowskiego w Wąbrzeźnie oferuje rozległy zbiór ponad 50 tys. woluminów, w tym 1,8 tys. zbiorów specjalnych.

Regionalia

W ramach zbiorów regionalnych, liczba pozycji w Wąbrzeźnie zbliża się do 500. Zawierają one różnorodne wydawnictwa, rękopisy, maszynopisy oraz nagrania, które dotyczą historii, geografii oraz aktualnych wydarzeń związanych z powiatem wąbrzeskim i ziemią chełmińską.

W kolekcji dominują kroniki i maszynopisy autorstwa Witalisa Szlachcikowskiego. Co roku, zbiory regionalne wzbogacane są o cenne dary od mieszkańców, w tym prace dyplomowe, nowe publikacje oraz prace konkursowe z Powiatowego Konkursu Literackiego „Wąbrzeźno – moje miejsce na ziemi”, który to konkurs ma swoje korzenie w 2001 roku, kiedy to został zainicjowany przez bibliotekę.

W bogatych zbiorach można odnaleźć nie tylko naukowe opracowania dotyczące historii oraz przyrody regionu, ale również wspomnienia, prace dyplomowe związane z miejscowością oraz poezję, a także beletrystykę pisarzy związanych z powiatem wąbrzeskim. Warto również wspomnieć o pięknie ręcznie ilustrowanych kronikach miasta, które były systematycznie prowadzone od 1990 roku przez Krzysztofa Iwankowskiego (1964-2016). Dokumentował on w nich wszystkie istotne wydarzenia miejskie oraz sukcesy mieszkańców.

---

Oceń: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Witalisa Szlachcikowskiego w Wąbrzeźnie

---